Por Iolanda Galanes Santos. Profesora na Universidade de Vigo. e membro do Consello da Cultura Galega.
Non podemos evitar o optimismo, non. Foron anos de arelas adiadas, de proxectos na gabeta e de tímidos avances, mais tamén de perda de oportunidades. Cómpre agora saber se realmente os tempos son chegados. Coido que si, mais non é tarefa só de partido, nin só de catro anos. A recuperación do tempo perdido ten que se basear nunha proposta de futuro integral e integradora, moderna e ben xestionada. Pero ademais, non podemos esquecer a función simbólica da lingua: chegou o momento de decidir qué queremos ser hoxe, en vinte ou en cen anos. Apostamos por un país normal(izado).
E agora vén o complicado, como conseguilo sen hostilidades gratuítas?
Unha primeira estratexia será basearnos nos consensos, de inicio na Lei de normalización lingüística e mais no Plan, sen renunciarmos a desenvolvementos posteriores, reformas ou adaptacións necesarias para novas situacións. Este consenso inclúe a defensa ante trasgresións flagrantes. E tamén inclúe a priorización de tarefas, nomeadamente en sectores estratéxicos como a educación infantil ou as novas tecnoloxías, eles son o noso futuro.
A segunda estratexia ten que ver coa transversalidade. Na nosa oferta lingüística temos que ter unha visión integral, que rendibilice as accións con efectos multiplicadores. Non podemos circunscribir a acción a un departamento. Por pór un exemplo, podemos introducir a lingua na formación de todo tipo. A nosa lingua serve para a expresión de contidos especializados, capacitemos pois os/as nosos profesionais! 2x1. Abundando no 2x1, fornezámolos/as de ferramentas informáticas en galego, se queremos realmente normalizar. E máis...
A terceira estratexia ten que ver coa reformulación da posición do noso idioma a respeito doutras linguas. Temos que defender a inclusión do galego no marco da actual sociedade multilingüe en pé de igualdade. Non se trata de discriminar ningunha lingua e, por iso, hai que facer visíbel a lingua propia que coexiste con outra e con outras. A visibilidade esixe superar fronteiras e para iso propomos, poñamos por caso, deseñar unha política de tradución planificada que dignifique a nosa lingua e a nosa cultura alén, espallar o uso da lingua en Internet, para o que contribuiría significativamente que todos os webs institucional arrincasen en galego, sen prexuízo de tradución a outras linguas, claro! O galego lingua por defecto como filosofía.
Calquera pode pensar que estamos a escribir a carta aos reis magos, que non é posíbel sustentar economicamente esta política. Pois ben, non se trata de alargar orzamentos, senón de xestionalos doutro xeito. Cómpre coordinar actuacións, recuperar vellos proxectos, como a proposta de comarcalización de servizos lingüísticos demandada pola Coordinadora de Traballadores/as pola Normalización, aló polo ano 1998. Estas iniciativas, sen dúbida, rendibilizan a actuación institucional, como tamén as novas accións que terán por obxecto todo o país, toda a poboación. Urxe investir en infraestrutura de apoio, por exemplo, para a planificación lingüística e para a terminoloxía, cómpre crear entidades superiores de coordinación, estabilizar servizos lingüísticos e compartir recursos esquecendo a política de leiras ou as leiras da política.
Capital humano, infraestrutura, coordinación, priorización, transversalidade, tolerancia, transparencia, eficacia e racionalidade para a política lingüística desta Galiza emerxente que fai bandeira das industrias da lingua. Eis a cuestión, eis a ilusión.
